Met je voeten bloot
Inleiding
Wanneer liep je voor het laatst op blote voeten over het gras, zand of de grond? Velen van ons dragen het grootste deel van de tijd schoenen, maar er zijn tal van voordelen aan het lopen op blote voeten. Barefoot lopen verbetert het evenwicht, vermindert ontstekingen en verbetert zelfs de geestelijke gezondheid. In dit artikel onderzoeken we de voordelen van barefoot lopen en lees je waarom je zou moeten overwegen om je schoenen te laten staan en opnieuw contact te maken met de aarde onder je voeten.
Barefoot lopen en rennen zijn normale manieren van voortbewegen. Alhoewel alle schoenenfabrikanten graag hebben dat je er anders over denkt. Het lopen op blote voeten en rennen op bloten voeten is (uiteindelijk) natuurlijker (gezonder) dan met schoenen. Dat betekent niet perse dat je nu plotseling moet gaan rennen op blote voeten. Veel mensen die lopen en rennen op blote voeten hebben een hele geschiedenis van lopen, rennen, sporten enzovoorts. Hebben uithoudingsvermogen, sterke spieren, pezen en botten. Als jij al jaren niet voldoende beweegt en alleen maar opgesloten hebt gezeten in schoenen, dan is een rustige opbouw geadviseerd.
Geschiedenis
In de oertijd liepen mensen voornamelijk op blote voeten of gebruikten ze eenvoudige voetbedekkingen gemaakt van materialen zoals dierenhuiden, bladeren of gras om hun voeten te beschermen tegen ruw terrein en extreme temperaturen. Naarmate de tijd vorderde, begon schoeisel verschillende vormen aan te nemen. Meer ingewikkelde ontwerpen werden geïntroduceerd met decoratieve versieringen.
Tijdens de Middeleeuwen werden schoenen een symbool van sociale status, met uitgebreide en zeer sierlijke schoenen gereserveerd voor de rijken. Het is sinds de industriële revolutie in de 18e eeuw dat er belangrijke veranderingen plaatsvonden in de schoenproductie. De uitvinding van machines en massaproductietechnieken leidden tot de wijdverspreide beschikbaarheid van betaalbare schoenen voor de gehele bevolking.
In de 20e eeuw kwam de ontwikkeling van sportschoenen, die zorgde voor een revolutie in de schoenenindustrie. Atletische schoenen zijn gemaakt om te voldoen aan de specifieke behoeften van verschillende sporten en bieden verbeterde prestaties, comfort en bescherming. Bedrijven zoals Adidas, Nike en Puma hebben aanzienlijke vooruitgang geboekt in sportschoentechnologie, met functies zoals demping, stabiliteit en gespecialiseerde zoolpatronen voor verbeterde tractie.
Verandering
Te midden van deze vooruitgang is er echter ook een groeiende erkenning van de voordelen van wandelen, rennen en trainen op blote voeten. De minimalistische schoenenbeweging heeft aan kracht gewonnen en benadrukt de voordelen van het natuurlijk laten functioneren van de voet zonder de ondersteuning en demping van traditionele schoenen. De schoenenfabrikanten hebben een manier gevonden om de barefoot movement van schoenen te voorzien. Wellis waar een schoen die is gericht op de beleving van het barefoot lopen met versterken van de voet- en onderbeenspieren, het verbeteren van het evenwicht en het bevorderen van een natuurlijker looppatroon.
Er is een herwaardering voor de voordelen van barefoot lopen en onze voeten in contact laten komen met de grond, waardoor een gevoel van ‘vrijheid’ en een verbeterde voetgezondheid wordt bevorderd.
De keerzijde van comfort en 'veiligheid'.
Niet alle aspecten van een schoen zijn ongewenst het beschermen van de voetzool tegen een doorn of een stuk glas is erg prettig. Maar er is een keerzijde aan onze drang naar gemak, comfort en veiligheid.
Het constant dragen van schoenen die te strak zitten of smalle teenkasten hebben, kan leiden tot voetmisvormingen zoals eeltknobbels, hamertenen en ingegroeide teennagels. Schoenen met aanpassingen in zolen als inversielock en overmatige demping kunnen de natuurlijke beweging en flexibiliteit van de voeten beperken. Dit kan de voet- en enkelspieren verzwakken, het evenwicht en proprioceptie verminderen en mogelijk bijdragen aan aandoeningen zoals hielspoor.
Proprioceptie
Proprioceptie is de informatie uit zenuwen die ons in staat stelt om de positie, beweging en oriëntatie van onze lichaamsdelen in de ruimte waar te nemen. Het is een combinatie van sensorische informatie van verschillende receptoren in onze spieren, pezen en gewrichten die feedback geeft aan de hersenen over de positie en beweging van het lichaam.
Schoenen fungeren als een barrière tussen de voeten en de grond, waardoor de sensorische feedback die ons helpt het evenwicht te behouden en onze gang aan te passen wordt gedempt. Deze verminderde sensorische input kan de natuurlijke biomechanica van het lichaam beïnvloeden en het risico op vallen en verwondingen verhogen.
Bepaalde soorten schoenen, zoals hoge hakken of schoenen met ondersteuning van de voetboog, kunnen de natuurlijke uitlijning van het lichaam veranderen. Zo kunnen schoenen bijdragen aan een slechte houding, musculoskeletale pijn en aandoeningen zoals lage rugpijn.
Ok, laat ik het bovenstaande even nuanceren. Er zijn veel mensen die ’s ochtends hun schoenen aantrekken en pas uitdoen al ze naar bed gaan. In de loop van de dag wisselen ze misschien van de ene schoen naar de ander, maar hun voeten voelen nooit de grond, krijgen geen frisse lucht en hoeven nooit moeite te doen, want er is altijd een schoen die hen helpt. Daarnaast de ene schoen is de andere niet. Loop je een groot gedeelte van de dag op hoge hakken, dan heeft dat een groot effect op de rest van je lichaam. Het afwisselen van het dragen van schoenen met barefoot lopen kan al veel voordelen opleveren. Daarnaast kun je met oefeningen de voeten in conditie houden.
Wat is er dan anders op blote voeten?
Het dragen van minimalistische schoenen of lopen op blote voeten wordt gekenmerkt door een afname van de paslengte, een toename van de frequentie zonder meer dan 15% en een veradering van de hoeken waarin de voet afwikkelt. Wanneer we zonder schoenen lopen is het logisch dat er een verschuiving is van een hielstike (het landen op de hiel) naar een meer middenvoet- of voorvoetpatroon. Dit komt omdat de afwezigheid van demping door de schoen. Er wordt een meer natuurlijke en zachtere landing gemaakt. De voet kan van nature buigen, strekken en proneren/supineren (naar binnen of naar buiten rollen) tijdens elke stap, wat resulteert in een meer dynamische en continue aan de omgeving aanpassende gang. Op blote voeten lopen activeert de spieren in de voeten, onderbenen en zelfs de heupen in grotere mate. De spieren en pezen in de voeten werken om stabiliteit te bieden en schokken te absorberen, dit is onze eigen veerkracht. Toch is het looppatroon op blote voeten energiezuiniger. Dit komt omdat pezen niet worden geremd in hun functie om bewegingsenergie op te slaan als elastische energie en weer terug te geven als bewegingsenergie tijdens het lopen. Je kunt dit het beste vergelijken met een stuiterbal.
De voordelen
Verbetert balans en coördinatie en versterking van spieren
Op blote voeten lopen vereist meer betrokkenheid van de spieren in je voeten en benen, wat je balans en coördinatie kan verbeteren evenals het versterken van de spieren en gezond houden van gewrichten. Als je op schoenen loopt, zijn de spieren in je voeten en benen niet zo actief omdat de schoenen ondersteuning en demping bieden. Dit kan na verloop van tijd leiden tot zwakkere spieren en een slechte balans. Op blote voeten lopen op oneffen oppervlakken, zoals zand of gras, dwingt je spieren om harder te werken om je lichaam te stabiliseren, wat je balans en coördinatie kan verbeteren, het kan helpen je houding te verbeteren en het risico op blessures te verminderen.
Verbetert de bloedsomloop
Op blote voeten lopen kan ook helpen de bloedsomloop in je lichaam te verbeteren. Wanneer je in schoenen loopt, kan de druk van de schoenen de bloedtoevoer naar je voeten en benen beperken. Op blote voeten lopen zorgt voor meer bloedtoevoer naar deze gebieden, wat kan helpen de bloedsomloop te verbeteren en het risico op spataderen te verminderen.
Vermindert ontstekingen
Chronische ontsteking is in verband gebracht met tal van gezondheidsproblemen, waaronder hartaandoeningen, kanker en auto-immuunziekten. Op blote voeten lopen kan helpen ontstekingen in het lichaam te verminderen. Op blote voeten op de grond lopen kan helpen de opbouw van statische elektriciteit in het lichaam te verminderen, waarvan is aangetoond dat het bijdraagt aan ontstekingen.
Verbetert de stemming en vermindert stress
Op blote voeten lopen kan een positieve invloed hebben op je humeur en mentale gezondheid. Wanneer je op blote voeten loopt, ben je meer verbonden met de aarde en de omgeving om je heen. Dit kan helpen stress te verminderen en je humeur te verbeteren. In een studie ontdekten onderzoekers dat blootsvoets lopen in de natuur de stemming verbeterde en angst verminderde.
Deze laatste twee beschreven voordelen hebben als vereiste dat er daadwerkelijk contact is met de aarde. Het lopen met barefoot schoenen of isolerende ondergrond heeft deze effecten niet. Dit idee is gebaseerd op dat het aardoppervlak een elektrische lading bevat die de fysiologie van het lichaam positief kan beïnvloeden en de gezondheid kan bevorderen. Hierover schijf ik in een volgend artikel meer.
Klaar ervoor?
Op blote voeten lopen is zo simpel als je schoenen uittrekken. Maar wat je niet gewend bent, moet je opbouwen en trainen. Dit geldt voor echt op blote voeten lopen of lopen/rennen met barefoot schoenen. Hier een paar tips om aan de slag te gaan:
- Begin langzaam: als je niet gewend bent om op blote voeten te lopen, begin dan langzaam en verhoog geleidelijk de hoeveelheid tijd die je op blote voeten doorbrengt. Zorgt ervoor dat je voetzolen, gewrichten, botten, spieren en pezen zich kunnen aanpassen aan de nieuwe belasting.
- Kies het juiste oppervlak: Wanneer je voor het eerst op blote voeten begint te lopen, kiest je een zachte ondergrond, zoals gras of zand.
- Let op je voeten: Als je op blote voeten loopt, is het belangrijk om aandacht te besteden aan je voeten en hoe ze voelen. Je weerstand van de voetzool is niet gewend aan ruwe impact.
- Houd rekening met je omgeving: wanneer je op blote voeten loopt, ben je kwetsbaarder voor letsel door scherpe voorwerpen of hete oppervlakken. Wees alert op bijvoorbeeld gebroken glas. Er zijn vervuilingsgevaren die onze oerouders niet hadden, helaas.
Side note
Ik loop veel op blote voeten en mensen waarschuwen mij vaak voor infecties. Er bestaat zeker een kans dat ik ergens instap een wondje krijg die ik moet verzorgen. Maar daar staat het volgende tegen over. Een verhoogd risico op voetinfecties ontstaat bij een warme en vochtige omgeving die door schoenen wordt gecreëerd. Dit kan een voedingsbodem zijn voor schimmels en bacteriën, wat leidt tot voetinfecties zoals voetschimmel of schimmelnagelinfecties. Een goede voethygiëne en het kiezen van ademend schoeisel kunnen dit risico helpen beperken, maar dit risico is 0 met blote voeten.
Barefoot schoenen
Een hele website enthousiast over barefoot lopen, die schoenen verkoopt. Ja er zijn er veel van. Zoals ik al eerder schreef, de schoenenindustrie heeft een manier gevonden om te verdienen aan mensen die barefoot willen lopen. En als ik mag zeggen, gelukkig. Want deze schoenen lossen veel van bovengenoemde problemen op. Bescherming samen met de bewegingsvrijheid. Maar echte connectie met de aarde is er niet. Hierdoor vallen voordelen als verminderde ontstekingen en reductie van stress weg.
Conclusie
Op blote voeten lopen kan tal van voordelen hebben voor je gezondheid en welzijn. Door het evenwicht te verbeteren, ontstekingen te verminderen, voetspieren te versterken, de gezondheid van gewrichten te verbeteren, de bloedsomloop te verbeteren en stress te verminderen, kan barefoot lopen helpen je algehele gezondheid en kwaliteit van leven te verbeteren. Als je klaar bent om barefoot lopen eens te proberen, begin dan langzaam en let op je voeten en omgeving. Dus, trek je schoenen uit, maak opnieuw contact met de aarde en geniet van de voordelen van barefoot lopen.
