Trainen:
- Kracht
- Mobiliteit
- Core
- Houding
Inleiding
Het piriformis syndroom is een veelvoorkomende aandoening die pijn in het bekkengebied en de bilspieren kan veroorzaken. Daarnaast kan het ‘uitstralende’ pijn geven door het been tot aan de voet. Hierdoor wordt het nogal eens als een hernia klacht gezien, maar dat is het niet.
Het piriformis syndroom is echter geen zeldzaam probleem; het kan mensen treffen van elke leeftijd of geslacht. In dit artikel ga ik dieper in op de risicofactoren en geef ik handsvaten om het aan te pakken als je er last van hebt. Want rekken van de spier gaat niet werken.
Het piriformis syndroom: wat is het en waarom doet het pijn?
Het piriformis syndroom is een aandoening waarbij de piriformis, een kleine spier die zich diep in het bekkengebied bevindt, geïrriteerd raakt en pijn veroorzaakt. Deze spier loopt van het heiligbeen (sacrum) naar het dijbeen en speelt een cruciale rol bij het draaien van het been naar buiten en stabilisatie van de heup. Wanneer de piriformis te veel gespannen is, kan deze op de nervus ischiadicus, de grote zenuw naar het been toe, drukken Dit kan klachten geven als pijn, tintelingen, en gevoelloosheid in de bil, het been en de voet. De piriformis zelf kan myofaciale pijnklachten geven door het ontstaan van spierknopen (triggerpoints). Deze diepe, doffe zeurende pijn kan projecteren op (uitstralen naar) de rug, de bil en meestal de achterkant van het been tot soms onder de voet. Myofaciale pijn, anders dan zenuwpijn, kan makkelijk een deel overslaan. Het kan dus gevoeld worden in de bil en bijvoorbeeld kuit, maar niet in hamstring of onder de voet. Veel mensen ervaren pijn bij zitten, lopen, rennen of traplopen.
De precieze oorzaak van het piriformis syndroom kan variëren en is multifactorieel. Het kan het gevolg zijn van overmatig oneigenlijk gebruik dat resulteert in spierspanning. Dit gebeurt door bijvoorbeeld een incorrecte houding, compensaties van de piriformis door te kort schieten van andere spieren en structuren. Spanning van stress speelt ook vaak een rol bij klachten rond om het bekken.
Het bovenstaande maakt het soms lastig om het piriformis syndroom van een hernia klacht in de onderrug te onderscheiden.
Bij wie
Klachten aan een spier, de piriformis in dit geval, kan iedereen treffen, ongeacht leeftijd of geslacht, maar er zijn bepaalde factoren en situaties die het risico kunnen verhogen.
Hardlopers en sporters hebben het risico te zwikken in de heup of SI-gewricht. Dit kan resulteren in een afweerspanning van de piriformis als gevolg van de beweging of pijn. Stel je voor dat je tijdens het hardlopen plotseling een stap lager of hoger hebt door een putje in de weg. Deze onverwachte landing kan een verzwik moment zijn.
Kantoorwerk en een zittende levensstijl staan aan de andere kant van het spectrum. Mensen met een zittende levensstijl hebben een groter risico op het ontwikkelen van het piriformis syndroom. Langdurig zitten kan leiden tot spierzwakte en verkorting, wat de kans op irritatie van de piriformis spier vergroot.
Tijdens de zwangerschap kunnen hormonale veranderingen en de druk van de groeiende baarmoeder op de heupen en het bekken leiden tot veranderingen in de spierspanning en slapper worden van de ligamenten. Dit maakt zwangere vrouwen gevoeliger voor het ontwikkelen van het piriformis syndroom.
Het ouder worden kan gepaard gaan met artrose. De gewrichtspijn kan afweerspanning geven van de spieren die er dichtbij gelegen zijn. Maar ook spierzwakte en mindere mobiliteit hebben een verhoogd risico op het piriformis syndroom.
Het begrijpen van de risicofactoren kan helpen bij het nemen van preventieve maatregelen.
Waarom rekken niet helpt
Een veelvoorkomende actie bij het behandelen van het piriformis syndroom is het simpelweg rekken van de piriformis. Terwijl rekken een waardevol onderdeel kan zijn van een herstelprogramma, is het belangrijk om te begrijpen dat het rekken van een geïrriteerde spier alleen maar meer irritatie oplevert. Deze irritatie wordt al snel omgezet in afweerspanning van de spier en creëert spierknopen (triggerpoints).
Vaak is de spier die triggerpoints heeft of geïrriteerd is juist de spier die verlengd is en in die positie moet tegenhouden, kracht moet leveren. Ook hierom werkt rekken juist averechts.
Het lichaam werkt als een complex systeem van spieren die samenwerken. Het behandelen van alleen de piriformis kan de verstoorde balans in het lichaam niet oplossen. Het is essentieel om de gehele spierfunctie en lichaamshouding aan te pakken. De spanning in de piriformis is een symptoom. Daarom moet de oorzaak aangepakt worden. Die oorzaak pak je het beste aan door training.
Het belang van training
Trainen is vaak effectief bij het aanpakken van het piriformis syndroom. De training moet gaan over het aanpakken van de onderliggende oorzaak.
Krachtoefeningen voor de bilspieren met name de grote bilspier. Die moet ervoor zorgen dat er extensie (uitstrekken) en exorotatie (naar buiten draaien) gemaakt wordt. Tegelijkertijd heeft die de taak het bekken, vaak achterover, naar een neutrale positie te kantelen. Dit ontlast de piriformis.
Het verbeteren van de mobiliteit in het heupgewricht en de onderrug kan helpen om de spanning in de piriformis spier te verminderen. Een heup die lastig een exorotatie kan maken vraagt te veel inspanning van de piriformis.
Een sterke core kan de belasting op de spieren rond het bekken verminderen. De dwarse buikspier heeft een belangrijke stabiliserende functie. Als we instabiel zijn in het SI-gewricht, dan raakt de piriformis overbelast. Echte core oefeningen die gericht zijn op stabilisatie en gebruik van de dwarse buikspier, de transversus abdominus, zijn een goede basis.
Het is belangrijk om te werken aan een goede lichaamshouding tijdens alle dagelijkse activiteiten om het probleem te verhelpen maar ook om het herhalen van het syndroom te voorkomen.
Slot
Het piriformis syndroom kan een uitdaging zijn, omdat er zoveel verschillende elementen zijn. Vooral de houding en de bewegingsgewoonte hebben veel tijd en aandacht nodig om te veranderen. Onthoud dat niet het rekken van de spier een oplossing is, maar het opbouwen van kracht, mobiliteit, de manier waarop je beweegt en een gezonde levensstijl zijn uiteindelijk effectief.
