overwinteren

Gewrichtsklachten door kou

Inleiding

Mijn oma heeft vroeger van de huisarts het advies gekregen om te overwinteren in Benidorm. Waarom? Ze had last van reuma en de kou was een probleem op haar gewrichten. De warmte van Spanje zal haar goed gedaan hebben. Aldus de redenering van de huisarts. Ze ging niet, veel te gehecht aan Nederland en haar eigen huisje.

Jaren later ben ik fysiotherapeut en krijg regelmatig deze vraag: ‘Kan het zijn dat ik door de kou, nu het winter wordt, weer meer last krijg van mijn botten of gewrichten?’.

Ontstekingen

Reuma, artrose, artritis, jicht hebben allemaal een overeenkomst. Het zijn ontstekingen aan een gewricht of gewrichten. Deze chronische ontstekingen zorgen voor zwelling en pijn. Op den duur ontstaat degeneratie en vergroeien van kraakbeen, bot en kapsel.

Het idee is (of, het gerucht gaat) dat mensen met gewrichtsklachten in de koudere maanden, meer last hebben van de klachten en stijfheid door de kou. Een reden daarvoor is dat het gewrichtsvloeistof kouder en dus stugger wordt. Daarom is het lastiger bewegen.

Als dit klopt dan moet waar zijn: de kerntemperatuur van gewrichten neemt af in de wintermaanden in Nederland en bij daling van temperatuur wordt synovia (gewrichtvloeistof) stugger.

Maar hoe zit dat eigenlijk met kou?

Kou

Als ik een ontsteking heb (pijnlijk, warm, rood) dan voelt het heerlijk om te koelen.

Een koude douche, ijsbad en cryotherapie wordt steeds vaker ingezet vanwege de vele gezondheidsvoordelen. Koude therapie wordt in verband gebracht met heilzame werking voor:

  • verhoging van de stofwisseling en stimulatie van de vetverbranding
  • vermindering van vermoeidheid
  • vermindering van pijn bij astma
  • tijdelijke vermindering van pijngevoeligheid.
  • vermindert oxidatieve stress
  • vermindert laaggradige ontsteking bij obese mannen
  • positieve effecten na zware sportinspanningen en bij blessures
  • positieve effecten bij multiple sclerose (o.a. Minder vermoeidheid)
  • positieve effecten bij reumatoïde artritis (o.a. Minder vermoeidheid, minder pijn minder stijfheid, minder ontsteking).
  • positieve effecten bij fibromyalgie (o.a. Verbeterde levenskwaliteit, minder vermoeidheid en pijn)
  • positieve effecten bij ankylosing spondylitis (o.a. minder pijn)
  • minder chronische lage rugpijn

Aan de hand van deze voordelen gevonden in verschillende onderzoeken lijkt het tegenovergestelde te gebeuren met koude therapie. Nu weet ik dat het gaat om tijdelijke blootstelling, maar zijn mensen in Nederland dan lang buiten in de kou of staat de verwarming niet bijna altijd aan?

Reden genoeg om me eens af te vragen of er niet meer verandert in de koude maanden dan alleen de kou.

Buiten zijn

De dagen worden korter, regen, guur en koud. We zijn minder vaak en korter buiten dan in de lente en zomer. Buiten zijn en vooral ook niet binnen zijn wordt vaak gezien als gezonder. Ook bewegen we al snel minder. Een rondje lopen is minder aantrekkelijk als het regent dan wanneer de zon schijnt. Of die heerlijke zomerse fietstochten zijn meer afzien tegen de storm dan tussen de fluitende vogels. Meer of minder bewegen heeft toch grote invloed op het functioneren van onze gewrichten.

Vitamine D

Oh ja, de zon. Wie zien en voelen veel minder van die heerlijke warme zonnestralen en dat heeft ook zijn invloed op onze fysiologie. Vitamine D is een vitamine die we aanmaken door het uv licht op de huid. Dit is al een hele klus in de lente en zomer. Ons klimaat is niet erg toereikend voor de productie van vitamine D. Maar vanaf oktober wordt het echt onmogelijk om voldoende sterke zonnestralen op te vangen voor voldoende productie. Als gevolg is vitamine D tekort een veel voorkomend tekort in Nederland. Tekort aan vitamine D kan invloed hebben op:

  • Reuma of artritis
  • Rugpijn
  • Tandbederf / verval
  • Haaruitval
  • Overmatig zweten
  • Spierkrampen
  • Spierzwakte
  • Gewrichtspijn / stijve gewrichten
  • Tekort aan energie
  • Zwakke botten
  • Lever / nierproblemen

Wat opvalt in dit lijstje is reuma, artritis, rugpijn, gewrichtspijn….

Aarden

Hoe lekker is het om in de zomer op je blote voeten buiten te lopen. Op het strand in het zand of water. In de tuin. Op het gras. In de winter is dit lang niet zo aantrekkelijk. Als je al met je blote voeten naar buiten stapt is het niet alleen koud, maar ook nat en blubber. We zijn nauwelijks nog in contact met letterlijk de aarde.

Het aarden, dus in contact met de aarde zijn, wordt in veel onderzoek als positief gezien tegen ontstekingsziekte als reuma, artritis enzovoorts. Het effect van aarden wordt toegeschreven aan de mogelijkheid om de vrije elektronen van de aarde op te nemen. Een aanrader is het boek Earthing van Clinton Ober.

Stress

Natuurlijk kan in deze verhandeling stress niet ontbreken. Stress is noodzakelijk voor overleving. Stress betekent actie, vechten of vluchten. Ontspanning en veiligheid betekent herstel en opbouw van het lichaam. Korte stress is gezond en noodzakelijk, maar constante stress is altijd vechten en nooit herstellen. Stressoren zijn in Nederland overal. Je gehaaste levensstijl, de drukte, herrie en altijd verlichting. Noem ze maar op. Dat stress lijdt tot ontstekingen en lichamelijke problemen is geen nieuws meer.

Circadiaanse ritme

Onze biologische klok, de dag- en nachtritmes van ons lichaam en fysiologie, wordt bepaald door licht. De taken die we doen moeten overeenkomen met het dag- en nachtritme van ons lichaam. Zo blijven we in sync met ons circadiaanse ritme. Uit de pas lopen heeft invloed op de hormoonhuishouding van het lichaam. Dit opent de deur naar ontstekingen, metabool syndroom en vele andere gezondheidsklachten

Zo concludeert de Nederlandse gezondheidsraad bijvoorbeeld dat nachtdiensten de kans op Diabetes type 2, hart- en vaatziekte en slaapstoornissen verhoogt. Nachtdiensten zijn een duidelijke verstoring van het circadiaanse ritme.

Een verstoring van circadiaanse ritme beïnvloedt ons immuunsysteem.

In de winter maken we onze dagen extra lang doordat we geen last meer hebben van donker wordende dagen sinds we gebruik maken van kunstlicht. Kunstlicht is van een wakkerend kaarsvlammetje vervangen door felle (blauwe) led verlichting. Onze biologische klok is hier echt van in de war. Normaal is de ochtendzon voorzien van meer blauw licht en de ondergaande zon meer rood.

Proberen dezelfde uren door te werken in de winter als in de zomer is eigenlijk niet mogelijk als je naar het circadiaanse ritme kijkt. Dagen zijn in de winter helaas korter dan in de zomer.

Conclusie?

Er verandert zoveel meer als de seizoen gaan van zomer naar winter. Zoveel dat het wellicht te kort door de bocht is om het kouder worden van de buitentemperatuur als oorzaak te geven voor toenemende gewrichtsklachten.

Wat kan je er mee?

Dat is dus interessant. De buitentemperatuur veranderen is voor geen van ons, gelukkig, een optie. “Overwinteren” is ook voor de meeste van ons niet haalbaar of wenselijk. Maar als we al die extra veranderingen erbij pakken kunnen we misschien wel veel meer.

Zorg dat je blijft bewegen. Als je het echt vreselijk vindt buiten wanneer de zon niet schijnt moet je een andere oplossing zoeken. De sportschool, zoals FS-fitness en Healthclub Fitscore, voor de winter maanden is dan een goede optie. Of plan eens een personal training sessie met Cas voor inspiratie

Gelukkig kan je naast vitamine D aanmaken vitamine ook prima supplementeren. Er zijn wel meer vitamine en supplementen die we vaak wat meer kunnen gebruiken. Kijk voor meer informatie over een goede basissuppletie eens naar Vitaily.

Aarden is echt zo gek nog niet. Maar als jij niet graag met je bloten voeten in de Hoeksche klei staat, is er misschien op de website van Earthing Nederland een passend alternatief voor je te vinden.

Blauwlicht oftewel blue light staat steeds meer in de negatieve aandacht. Ik adviseer je na 20h geen beeldschermen en felle ledverlichting meer. Het helpt je ook nog eens met een betere slaap. Ook hier is een alternatief: blue light filterbrillen. Deze filteren een deel van het blauwe licht en maakt zo de kleur meer naar een natuurlijke avond.

Als laatste: manage je stress! Zoek uit wat werkt voor jou, meditatie, ademhaling, sporten of gewoon lummelen op de bank, maar bevecht de chronische ontregelende stress.

Hulp nodig?